آشنایی با استان کرمان

مؤلف جغرافياي كرمان، معتقد است كه در حدود 220 سال پيش از ميلاد به هنگام فتح كرمان به دست اردشير، اين محل «گواشير» نام داشته و مركز ولايت كرمان بوده است. بنا به گفته ي هرودت «گرمانيان» از ده طايفه ي پارسي‌ها و ساتراپي چهاردهم (دارا) مشتمل بر ايالت كرمان بوده است. در روايات اساطيري آمده است كه كيخسرو،كرمان و مكران را به رستم بخشيد. همچنين نشاني‌هايي ازفرمانروايي بهمن بر اين خطه مي‌دهند و اين كه در زمان هخامنشيان، كوروش آن راتبعيدگاه«نبونید» قرارداد. سپس سخن ازحكومت اشكانيان است كه اردشير، بلاش اشكاني را شكست دادو بناي گواشير را در پنج هزار و هفت صدوهفتاد و دو سال بعد از هبوط آدم به طالع ميزان بنا نهاد. گويند كرمان آخرين پناهگاه‌ يزدگرد، پادشاه ساساني بوده است. در زمان حكومت خلفاي عباسي،كرمان شورش‌هاي متعددي را پشت سرگذاشت، ولي هيچ ‌يك به سامان نرسيد (مانند دست به دست شدن كرمان به وسيله‌ي يعقوب ليث و محمد بن الياس و معزالدوله ديلمي). در عصر غزنويان، فرمانروايان خون ريز و هوس ران، آرامش را از مردم گرفتند و تنها در عهد سلجوقيان (حكومت ملك قاورد و فرزندانش) بود كه كرمان روي رفاه و آسايش ديد و آثاري چون مسجد ملك پديد آمد. پس از حكومت حدود 150 ساله ی سلاجقه، بلاي «غز» بر كرمان نازل شد. پس از حمله‌ي مغول، «براق حاجب » از سرداران قراختائيان، كرمان را به تصرف درآورد. از اعقاب وي، ‌تركان خاتون بر كرمان فرمانروايي‌يافت كه در آباداني شهر كوشيد و دخترش پادشاه خاتون نيز حاكمي فاضل و حامي دانشمندان بود. تيموريان از سال 796 تا 834 بر كرمان حكومت كردند.